مدیران و کارشناسان خراسان شمالی بر این باورند که شهرستان مرزی راز و جرگلان با توجه به مزیت‌های که در بخش کشاورزی، نوغانداری و اسب اصیل ترکمن دارد، در صورت توسعه این بخش‌ها علاوه بر اشتغالزایی، روند مهاجرت روستاییان به شهرهای بزرگ به ویژه تهران را متوقف می کند.
هرچند سند اشتغال نوار مرزی با اولویت راز و جرگلان تدوین و در کارگروه اقتصادی استان نیز به تصویب رسیده است اما برخی از صاحب نظران بر این باورند که توسعه زیر ساخت های این شهرستان یکی از نیازهای اساسی برای رسیدن به اهداف سند است و همچنین محور اشتغال با توجه به اینکه ۹۵ درصد از مردم این خطه بهره برداران بخش کشاورزی هستند باید حول این محور بچرخد.
کارشناس برنامه ریزی سازمان مدیریت و برنامه ریزی خراسان شمالی در مورد سند اشتغال این شهرستان می گوید: با توجه به بررسی هایی که برای تهیه سند اشتغال انجام شده در ۵ سال اخیر وضعیت اشتغال در این شهرستان بهبود پیدا کرده است و مردم این شهرستان بالاترین نرخ مشارکت را در استان دارا هستند.
احمد پورکاظم با بیان اینکه ۴۰ درصد از جمعیت ۷۰ هزار نفری راز و جرگلان جوان هستند می گوید: همین امر مزیتی برای توسعه این شهرستان محسوب می شود که برای جلوگیری از مهاجرت روستاییان باید برنامه ریزی لازم برای اشتغال پایدار انجام شود.
وی می افزاید: ساختار اشتغال در این شهرستان بر پایه کشاورزی شکل گرفته است و در چشم انداز بلند مدت برای ارتقای سطح پایداری مشاغل از طریق افزایش بهره وری بویژه در حوزه کشاورزی اقدام شود این در حالی است که این شهرستان در تولید گندم و جو حرفی برای گفتن دارد اما با وجود اینکه در حوزه باغی ۶۵ نوع میوه در این شهرستان تولید می شود اما باغداری رونق ندارد.
این کارشناس برنامه ریزی با بیان اینکه این شهرستان به لحاظ اقلیمی بهترین شرایط را برای کشت و بهره برداری گیاهان دارویی دارد می‌گوید: این ظرفیت نیز در سند اشتغال این شهرستان دیده شده است.
پورکاظم گفت: ۴۰درصد پیله ابریشم خراسان شمالی در راز و جرگلان تولید می شود می گوید: این شهر قطب پرورش اسب ترکمن است و علاوه بر آن صنایع دستی و گردشگری این شهرستان در سطح کشور مطرح است.
رازو جرگلان، موزه زنده
وی از این شهرستان با نام موزه زنده یاد می کند و می افزاید: با توجه به اینکه فرهنگ و آیین های سنتی و بومی این شهرستان حفظ شده است مقصد بیش از ۹۵ درصد از گردشگران خارجی که به استان وارد می شوند این شهرستان نیز است و به همین دلیل باید با ایجاد برند برای شهرستان، مردم را به سرمایه گذاری در بخش های مختلف تشویق کنیم.
کارشناس برنامه ریزی سازمان مدیریت و برنامه ریزی خراسان شمالی در ادامه با بیان این که پرورش دام سبک هم از مزیت هایی این شهرستان است عنوان می کند: با توجه به همین موارد در اشتغال فراگیر توانسته ایم به ۷ رسته شغلی برسیم که علاوه بر دام سبک شامل نوغان داری، دام سنگین، توسعه پرورش اسب ترکمن، گیاهان دارویی، صنایع دستی و بافته های داری و هم چنین پرورش دام سنگین و گردشگری و بوم گردی است.
وی خاطرنشان می کند: در سند توسعه ۲۴ برنامه برای این رسته ها نوشته شده است و هم چنین در ۳۱ رسته شغلی هم که مهم ترین آن ها کشت نهال و بسته بندی محصولات کشاورزی است نیاز به سرمایه گذار داریم.
وی با بیان این که در رشته های حوزه کشاورزی نیاز به ایجاد زنجیره های ارزش است اظهار داشت: برای سرمایه گذاری در این شهرستان باید مشوق هایی نیز در نظر گرفته شود که در پی تهیه آن ها هستیم.
پورکاظم می افزاید: بیشتر جوانان این شهرستان به شهرهای بجنورد، گنبد، تهران و گرگان مهاجرت می کنند.
بهبود نرخ بیکاری
این کارشناس نرخ بیکاری در راز و جرگلان را کمتر از میانگین استان و کشور عنوان می کند و می گوید: نرخ بیکاری در راز و جرگلان بهبود یافته است و هم اکنون کمتر از میانگین استان و در حدود ۸.۹ دهم درصد است.
وی راز و جرگلان را یکی از قطب های تولید گوشت در خراسان شمالی می داند و می گوید: ۱۰درصد از گوشت خراسان شمالی در این شهرستان تولید می شود و این خطه در تولید گوشت و پرورش دام سنگین قابلیت بالایی دارد اما مهم ترین مشکل در این منطقه نبود زنجیره تولید کشاورزی است، در حقیقت این شهرستان مشکلی در ارتباط با بهره بردار ندارد.
ضعف محورهای دسترسی به بازار
رئیس سازمان جهادکشاورزی خراسان شمالی نیز با برشمردن برخی کاستی ها در این شهرستان می گوید: یکی از مهم ترین مشکلات این شهرستان که مانع استفاده از ظرفیت ها می شود موقعیت جفرافیایی و زیرساخت ها ارتباطی ضعیف است و به برخی سرمایه گذاری ها مانند مجتمع های گلخانه ای باید با احتیاط وارد شد.
عبدالله یوسفی دسترسی نداشتن به بازار مصرف را در زمان مناسب یکی از موانع سرمایه گذاری بیان می کند و می گوید: ضعف محورهای دسترسی و سیستم حمل و نقل امکان دسترسی به بازارها را مشکل می کند و ریسک تولید به این شکل افزایش پیدا می کند.
رئیس سازمان جهادکشاورزی بخش خدمات در این استان را ضعیف توصیف می کند و به لزوم ارائه خدمات مختلف اشاره کرده و می گوید: شرکت های تعاونی خدماتی می توانند در این شهرستان با کمک برنامه ریزان فعال شوند.
وی با بیان این که کشاورزی مهم ترین قابلیت این شهرستان است می گوید: ۴۱۸ هکتار از عرصه های منابع طبیعی و آب سد سومبار برای ایجاد اشتغال توسط تعاونی ها درنظرگرفته شده است و هم چنین مجوز حفر چاه برای ۶۸ هکتار از اراضی کشاورزی بخش خصوصی و مستثنیات در این شهرستان صادر شده است تا تعاونی های کشاورزی از آن استفاده کنند.
اشتغال ناقص شهرستان
مدیر کل تعاون کار و رفاه اجتماعی خراسان شمالی ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی را راه حل توسعه اشتغال در مناطق مرزی خراسان شمالی می داند و می گوید: اشتغال در بخش های مرزی این استان بویژه راز و جرگلان خوب اما متاسفانه ناقص است.
حسن نوری می افزاید: بیشتر مرزنشینان این استان در حوزه کشاورزی فعالیت دارند این درحالی است که با نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی مواجه هستند.
وی با بیان اینکه مبلغ ۵۰ میلیارد ریال برای صندوق های بخش کشاورزی این منطقه در نظر گرفته شده است، اظهار می کند: لازم است سازمان جهاد کشاورزی این رقم را برای تکمیل این حوزه به کار گیرد و فعال کردن تعاونی های بخش کشاورزی از راهکارهایی است که می تواند به اشتغال پایدار ختم شود و در این زمینه باید برنامه ریزی های بهتری شود.
فرماندار راز و جرگلان از انتصاب بانوي اهل سنت تركمن به عنوان مشاور امور بانوان فرماندار اين شهرستان مرزي خراسان شمالي خبر داد.
محمد زارعي اظهار كرد: سليمه كوهي بانوي تركمن جرگلان كه داراي مدرك كارشناسي ارشد روانشناسي است امروز به اين سمت منصوب شد.
وي گفت: بخش عمده اهالي اين شهرستان مرزي اهل سنت هستند كه براي ارتقاي سطح فرهنگي و رسيدگي به امور خانواده بانوان تركمن نياز به مشاور از جنس خودشان بود.
فرماندار راز و جرگلان هم چنين افزود: در نظر است از برادران اهل سنت اين شهرستان هم در پست هاي مديريتي استفاده شود.
پيش از اين نيز 2 بانوي تركمن به عنوان دهياران اين منطقه منصوب شده بودند.
سليمه كوهي هم در گفت و گو با خبرنگار ايرنا اظهار كرد: هم اكنون كارمند مركز خدمات درماني يكه سعود و حصارچه اين شهرستان هستم و مشكلات بانوان تركمن را بخوبي مي دانم.
فعاليت در پايگاه خدمات اجتماعي بجنورد، پايگاه سنجش، مركز مشاوره، كلينيك ترك اعتياد و فعاليت در حوزه بهزيستي از جمله فعاليت ها و سوابق كاري اين بانوي تركمن جرگلاني است.
به گفته وي مسائل امور بانوان و گروه هدف خانم ها در شهرستان راز و جرگلان از جمله اهداف وي براي انتصاب در اين سمت بوده است.
بنابر سرشماري مركز آمار ايران، جمعيت راز و جرگلان در سال 1395حدود 60 هزار نفر است كه 75 درصد از مردم اين شهرستان را تركمن‌هاي اهل سنت تشكيل مي‌دهند.
از ديگر اقوام اين شهرستان مي‌توان به رازي‌ها، ترك‌ها، كردها و تات‌ها اشاره كرد.
زارعی فرماندار راز و جرگلان گفت: ۱۰ میلیارد ریال اعتبار از محل اعتبارات سال ۹۸، به شهرهای تازه تاسیس غلامان و یکه‌سعود این شهرستان اختصاص یافت.
محمد زارعی هدک گفت: این اعتبارات به پیشنهاد فرماندار و دستور استاندار به شهرستان اختصاص یافته است.
وی با بیان این که این میزان اعتبار برای تامین زیرساخت های شهرهای غلامان و یکه سعود استفاده خواهد شد افزود: یکی از مشکلات این دو شهر، نبود منابع مالی لازم برای تشکیل شهرداری و ساختار آن است.
با وجود این که غلامان و یکه سعود از اسفند سال ۹۷ به شهر ارتقا یافته اما هنوز منابع مالی و ساختار منسجمی که شهرداری این شهرها را شکل دهد، ندارند.
نخستین شهردار شهر تازه تاسیس غلامان شهرستان مرزی راز و جرگلان خراسان شمالی که مدتی بعد از انتخاب خود به این سمت استعفا داد نیز مهم ترین علت استعفای خود را نامشخص بودن ساختار شهرداری این شهر مرزی خراسان شمالی و مشخص نبودن سهم این شهر از اعتبارات اختصاصی شهرستان بیان کرده بود.
وی افزود: از این محل چهار میلیارد ریال نیز به کانون های قرآنی اختصاص یافته و هم چنین ۴ میلیارد ریال دیگر هم برای ساخت دیواره ساحلی راز در نظرگرفته شد.
زارعی هدک سرجمع اعتبارات این شهرستان را ۳۳۰ میلیارد ریال دانست و افزود: ۷۰ میلیارد ریال از این رقم به بخش راه های مواصلاتی اختصاص یافته است که در بین دستگاه های دولتی این شهرستان بیشترین رقم است.
شهرستان مرزی راز و جرگلان ۷۰ هزار نفر جمعیت دارد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی گفت: میزان بروز بیماری سالک در سه شهرستان راز و جرگلان، شیروان و مانه و سملقان کمتر بوده اما هم اکنون شاهد بروز این بیماری در این مناطق هستیم.
دکتر هاشمی در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به اینکه میزان بروز بیماری سالک در شهرستان های گرمه، جاجرم و اسفراین بالا بوده است، افزود: اما اخیرا شاهد تغییر شرایط اکولوژیکی بوده ایم و می بینیم که این بیماری در مناطق دیگر استان نیز مشاهده می شود.
وی ادامه داد: سالک بیماری مشترک میان انسان و دام بوده که با رعایت موازین بهداشتی می توان از بروز آن در جامعه جلوگیری کرد.
هاشمی در ادامه به سایر بیماری های مشترک میان انسان و دام نیز اشاره و اظهار کرد: بیماری تب مالت یکی از بیماری های مشترک است که تعداد زیادی از بیمارانی که به این بیماری مبتلا می شوند ناشی از مصرف لبنیات محلی(غیرپاستوریزه) است.
وی تصریح کرد: این امر نیاز به فرهنگ سازی دارد که افراد به سوی مصرف مواد پاستوریزه بروند.
کارآفرین برتر در حوزه تولید قارچ در خراسان شمالی گفت: روستاییان این استان توان مالی برای تولید قارچ گانودرما ندارند.
صغری با اشاره به اینکه قارچ گانودرما به نام پادشاه گیاهان دارویی معروف است، افزود: این نوع از قارچ دارای آنتی اکسیدان بالایی است و می تواند بر روی سیستم ایمنی بدن نقش مهمی را ایفا کند و از سوی دیگر برای درمان بسیاری از بیماری ها نیز مناسب است.
وی با بیان اینکه پرورش هر دوره از پرورش قارچ گانودرما بین 90 تا 100 روز است، ادامه داد: در هر دوره پرورش 30 تا 35 کیلوگرم از این نوع قارچ تولید می شود.
اظهار کرد: قارچ گانودرما از بازار خیلی خوبی برخوردار است و اکنون یک بازار تضمینی برای این محصول در تهران وجود دارد و هر کیلوگرم از این نوع قارچ تا قیمت 500 هزار تومان به می رسد.
وی با اشاره به اینکه آموزش پرورش تولید این قارچ را به افراد زیادی از این استان ارائه داده ام، تصریح کرد: 30 تا 40 نفر از افراد آموزش دیده این قارچ را تولید و محصول آن ها را اری می کنم.
این کارآفرین برتر تاکید کرد: تاکنون موفق شده ام تا قارچ تولیدی را در داخل استان و به گاه هایی همچون عطاری ها به برسانم و تولید این قارچ از بازار خوبی برخوردار است.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: برای پرورش این نوع از قارچ تعداد زیادی از روستاییان به خصوص ن روستایی آموزش دیده اند و این افراد از فضای کافی برای تولید آن برخوردار هستند ولی متاسفانه با نبود نقدینگی جهت کمپوست و تجهیزات مواجه هستند و نیازمند ارائه تسهیلات کم بهره هستند.
با بیان اینکه یک زن خانه دار در هر دوره از پرورش این نوع از قارچ می تواند درآمدی حدود 17 میلیون تومان کسب کند و از سوی دیگر هزینه تجهیز کردن و کمپوست اعتباری حدود پنج میلیون تومان را در بر دارد، گفت: بنابراین اگر تسهیلات به این افراد اعطا شود این افراد هم می توانند پول تسهیلات دریافت شده از بانک را در دور اول پرداخت کنند و از سوی دیگر پول لازم برای کمپوست برای دور بعدی را نیز خواهند داشت.
وی خاطرنشان کرد: مدتی است به دنبال آن هستم تا مجتمع آموزشی و پرورشی قارچ گانودرما و حتی بسته بندی آن را در شهرستان راز و جرگلان ایجاد کنم و در این ارتباط مجوزهای لازم نیز اخذ شده است اما با مشکل بروکراسی اداری جهت اخذ تسهیلات مواجه هستم.ابزارک قارچ گانودرما تصویرابزارک قارچ گانودرما تصویر
بنابر گزارش دیگری ازروابط عمومی بانک صادرات ایران،پرداخت ٢٠٣ میلیارد ریال تسهیلات به مناطق سیل‌زده مرزی راز و جرگلان توسط بانک صادرات استان خراسان شمالی صورت گرفت.
مدیر شعب بانک صادرات استان خراسان شمالی در بازدید از مناطق سیل‌زده منطقه مرزی راز و جرگلان، از پرداخت ٢٠٣ میلیارد ریال تسهیلات جهت بازسازی مناطق یادشده خبر داد.
بهمن اسدی ملک در بازدیدی که از این مناطق توسط هیئت ستاد بحران و سایر مدیران بانک‌های استان داشت، ابراز کرد: با بسیج همکاران توانستیم طی مدت ده روز (مرحله اول) در مرداد ماه سال‌جاری، تعداد ٣٧٠ فقره تسهیلات به مبلغ ٢٠٣ میلیارد ریال را جهت جبران خسارات وارده به مردم سیل‌زده این منطقه پرداخت کنیم.
وی با اشاره به میزان پیشرفت و سرعت در بازسازی این مناطق، گفت: بانک صادرات ایران در مرحله دوم نیز پرداخت هزار و ١٠٩ فقره تسهیلات به مبلغ ٣٢٥ میلیارد ریال را در دستور کار دارد.
دهیار روستای یکه سعود در شهرستان راز و جرگلان از پایین بودن دست مزد بافندگان فرش در این شهرستان گلایه کرد.
درخشان با اشاره به اینکه در شهرستان راز و جرگلان فرش های ترکمن و دو رویه تمام ابریشم دویدوخ بافته می شود، گفت: بیشتر بافندگان فرش در این شهرستان ن و دختران هستند.
وی جمعیت روستای یکه سعود که بیشترین جمعیت روستایی این شهرستان را به خود اختصاص داده است را دو هزار و 280 نفر بیان کرد و افزود: از این تعداد 270 نفر بافنده فرش هستند و مابقی شغل کشاورزی را دارند.
درخشان ادامه داد: در حال حاضر متقاضیان فرش دستبافت، مواد اولیه بافت فرش(نخ) را تحویل بافنده می دهند و در قبال دریافت فرش، دست مزد آن ها را پرداخت می کنند.
وی اظهار کرد: یک فرش ترکمن با مساحت 1.5*2.20 یک تا دو ماه بافت آن طول می کشد که هزینه دست مزد یک فرد برای بافت این فرش به طور کلی 800 تا 900 هزار تومان است که رقم بسیار ناچیزی است.
دهیار روستای یکه سعود در ادامه تصریح کرد: البته یک تعدادی از افراد روستا نیز شروع به بافت فرش دو رویه تمام ابریشم دویدوخ را کرده اند که این افراد تمام مواد اولیه فرش را خود تامین کرده و به صورت مستقیم به می رسانند.
وی گفت: میزان تولید پلیه ابریشم در این روستا در سال جاری قابل ملاحظه بود که این بافندگان از پیله ها خودداری و آن را برای استفاده در فرش های خود نگه داشته اند.
درخشان افزود: اما در حقیقت در حال حاضر هزینه دست مزد بافت فرش از هزینه دست مزد یک کارگر در این منظقه کمتر است و از سوی دیگر این بافندگان نیز تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی نیستند.
به گفته وی ماهیانه حدود سه هزار متر فرش دستبافت در این روستا توسط بافندگان بافته می شود.
« دویدوخ »، روستای رنج و ترنج
گزارش /
شناسه خبر: 493965
حمیدحاجی پور
هوا گرم است. «قیزل گل» با پشت دستش عرق پیشانی‌اش را پاک می کند. او روزی 12 ساعت پشت همین دار می‌نشیند و نخ‌های رنگی را به دار یکدست سفید شق و رق گره می‌زند. بافت این قالیچه یک در یک متر و نیمی یک سال زمان می‌برد و بیشتر دختران روستای «دویدوخ» از بخش جرگلان خراسان شمالی کارشان همین است که صبح تا شب پشت دار بنشینند و نخ‌های رنگی را به قالیچه‌ای زیبا و منحصر به فرد تبدیل کنند با دستمزدی کمتر از یک کارگر!
باید از روستای دویدوخ بگویم؛ این روستا زمانی مشهور شد که قالیچه‌های دو رو بافتش چشم دوستداران قالی ایرانی را به‌خود جلب کرد و در نهایت ثبت جهانی شد. نخستین بار زنی25 ساله به‌نام «امان گوزل مرادی» با ابتکاری که به خرج داد توانست قالیچه زیبایی را خلق کند که دو روی متفاوت دارد. این قالیچه در ابعاد یک متر و 30 سانت در 2 متر مورد پسند و استقبال بی‌نظیری از جمله اروپایی‌ها و امریکایی‌ها قرار گرفت. می‌توان گفت خلق چنین قالیچه‌هایی تاکنون سابقه نداشته است و حالا جزئی از میراث ناملموس استان خراسان شمالی بویژه ترکمن‌‌ها بشمار می‌رود.
به هر خانه‌ای در روستای دویدوخ که سرک بکشید نی را خواهید دید که دار قالی در گوشه‌ای از خانه برپا کرده‌اند و مشغول قالیبافی هستند. هر کدام بر اساس سفارشی که به آنها داده‌اند رج به رج قالیچه را با هنرمندی تمام می‌بافند. عده‌ای که وضع مالی‌شان بدک نیست خودشان بر اساس نقشه‌ای که تصور می‌کنند مورد پسند مشتری قرار می‌گیرد پای دار می‌نشینند.
از صفورا آفرین 20 ساله که از کودکی پای همین دارهای قالی بزرگ شده و اکنون به جایگاه استادی رسیده است درباره فرش دو رو ابریشم دویدوخ می‌پرسم. مادرش نخستین زنی است که بافت این نوع قالیچه را ابداع کرده و حالا همه اهالی روستا از این تکنیک بی‌نظیر برای بافت قالیچه‌های دو رو بهره می‌برند.
او در این باره می‌گوید:«مادرم 30 سال پیش با سفارش دار قالی مخصوصی شروع به بافتن قالیچه ابریشمی دو رو بافت کرد که کسی تصورش را نمی‌کرد چنین قالیچه‌ای بافته شود. بعد از اینکه موفق شد خبر قالیچه دو رو ابریشم به روستاهای دیگر رسید و در نهایت از بجنورد آمدند و کلی فیلم و عکس گرفتند و در نهایت قالیچه مادرم به ثبت جهانی رسید.
این را باید بگویم بافت قالی ابریشم به خاطر ظرافت و گران بودن خیلی صبر و حوصله می‌خواهد. به‌عنوان مثال بافت یک قالیچه در ابعاد یک متر در یک متر و نیم با 4 بافنده 6 ماه و با 2 بافنده یک سال زمان می‌برد.»
قیمت یک قالیچه یک رو ابریشم در دویدوخ نزدیک 20 میلیون تومان است ولی دستمزد کار یک بافنده که برای 6 ماه روی آن زحمت کشیده است چیزی بین 2 تا 3 میلیون است. یعنی دستمزد هر ماه بین 400 تا 500 هزار تومان!
صفورا آفرین عنوان می‌کند که بافت قالی‌های ابریشمی بسیار سخت‌تر و طاقت‌فرساتر از قالی پشمی است و دستمزدش هم آنچنان فرقی نمی‌کند. سود اصلی را واسطه و تاجر می‌برند.
در 2 اتاق خانه آفرین چند دار قالی ابریشمی برپاست. یکی از آنها سفارش تاجر تهرانی است و سفارش دیگر تصویر برج خلیفه دوبی است و طرف دیگرش تصویر دیگری است که از آلمان به آنها سفارش داده شده و قیمت آن نزدیک به 30 میلیون می شود.
او در توضیح این سفارش‌ها می‌گوید:«تا چند سال پیش وضعیت مردم این منطقه بد نبود یعنی قالی پشم یا ابریشم می‌بافتند و مشتری‌ها از سایر مناطق کشور از ما می‌کردند ولی الان وضعیت خوب نیست. به‌عنوان مثال قالیچه‌ای که سال پیش می‌بافتیم 15 میلیون، امسال به‌خاطر گرانی نخ و چله و دار نزدیک به 25 میلیون هزینه برمی‌دارد. معمولاً هر قالیچه هم بین 3ماه تا یک سال زمان می‌برد تا برود. از سال پیش دیگر قالیچه‌ای نمی‌بافیم مگر اینکه کسی یا شرکتی سفارش بدهد و فقط دستمزد بافت عایدمان میشود.»
ترکمن‌های منطقه راز و جرگلان و مانه و سملقان با استفاده از برگ‌های درخت توت و کرم‌های ابریشمی، ابتدا پیله تولید کرده و سپس با استفاده از رنگ‌های طبیعی، نخ‌های ابریشمی را رنگ کرده و با بهره بردن از طرح‌ها و نقشه‌ها و ذهن خلاق خود، قالیچه‌های تمام ابریشمی می‌بافند. چند سالی است که روستای دویدوخ میزبان گردشگران داخلی و خارجی است که برای بازدید قالیچه‌های بی‌نظیر به این روستا سفر می‌کنند.
از «آشر مراد» یکی از اهالی این روستا درباره وضعیت اقتصادی مردم دویدوخ می‌پرسم که سر زبان افتادن اسم این روستا برایشان نفعی داشته یا نه. «اگر بگویم نفع آنچنانی نداشته شاید باورتان نشود. ما هنوز راه درست و حسابی نداریم که اگر گردشگر قصد سفر داشته باشد بدون دردسر به این منطقه بیاید. افزایش قیمت‌ها توان ار و نده را پایین آورده و آدم‌هایی را می‌شناسم که دیگر قالی نمی‌بافند. زمانی بیشتر خانه‌های مناطق راز و جرگلان و مانه و سملقان مهد فرش بود و ن و حتی مردان قالی می‌بافتند ولی به جرأت می‌توانم بگویم 80 درصد از آنها دیگر قالی نمی‌بافند و به شغل‌های دیگری روی آوردند که گاهی در شأن و شخصیت‌شان نیست.»
ن بویژه دختران کم سن و سالی که هنوز ازدواج نکرده‌اند سهم زیادی در بافندگی دارند، دخترانی که تحصیلات‌شان سیکل هم نیست. برخی از آنها مجبورند پای دار قالی بنشینند و این واقعیتی تلخ است از هنری زیبا و مسحورکننده!
با دختر 15 ساله‌ای که می‌خواهد اسمی از او در این گزارش برده نشود و تا کلاس دوم ابتدایی بیشتر درس نخوانده صحبت می کنم. او سرگذشت تلخی دارد و بخشی از آن را برایم تعریف می‌کند.
«من 4 خواهر و 2 برادر دارم که همگی جز یک برادرم ازدواج کرده‌اند. من هم نامزدم و سال دیگر ازدواج می‌کنم. در بین ما رسم است دختر باید قالیبافی را یاد بگیرد و تا زمانی که خانه پدرش است قالی ببافد بدون هیچ دستمزدی. هر چقدر که ببافیم پولش برای پدرم است. وقتی هم خانه شوهر برویم یکی از کارهایمان قالیبافی است. من از 7 سالگی این کار را یاد گرفته‌ام و تا الان قالی می‌بافم. پدرم نگذاشت بیشتر از دو کلاس درس بخوانم. عقیده‌‌اش این است که دختر درس بخواند که چه شود. من و خواهرهایم چند کلاس بیشتر سواد نداریم. روزگارمان هم با قالیبافی می‌گذرد. این قالی‌های زیبا را می‌بافیم و لذتش را آدم‌های دیگر می‌برند. رنج و خستگی و پا درد و کمردردش برای من و دختران دیگر می‌ماند. ای کاش بتوانید به خانه‌های دیگر حتی در روستاهای دیگر بروید و ببینید که دخترهای نوجوان پای این دارها چه رنج و عذابی می‌کشند.»
دو دختر جوان پشت دار قالی نشسته‌اند و بدون توجه به حضور دیگران حواس‌شان به گره‌های ریزی است که به دار می‌زنند. یک چشم‌شان به دار و چشم دیگرشان به نقشه خوش آب و رنگ است. یک اشتباه کوچک در گره‌ها می‌تواند اشتباهی نابخشودنی باشد چراکه اعتبار و استادی‌شان از بین می‌رود و قالی‌هایشان بی‌مشتری می‌ماند.
درباره این سایت